Η
γερόντισσα εκκλησία του Αη—Νικόλα, στην είσοδο του Βελβεντού, έργο του 16ου
αιώνα, είναι μια μονόκλιτη μικρών διαστάσεων βασιλική με ξύλινη δίριχτη στέγη.
Από αρχιτεκτονική άποψη, είναι ένα μνημείο λιτό Και απέριττο που κοσμείται με
αξιόλογες τοιχογραφίες. Στη δυτική πλευρά της, διαμορφώνεται ευρύχωρος
στεγασμένος χώρος, που καταλαμβάνει τη θέση του αρχικού νάρθηκα. Στη νότια
πλευρά υπάρχει ξυλόστεγο χαγιάτι, απαραίτητο στοιχείο των εκκλησιών των χρόνων
της τουρκοκρατίας. Στην ανατολική πλευρά, κυριαρχεί η ημιεξαγωνική αψίδα του
ιερού. Οι περίφημες τοιχογραφίες, που διασώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση, είναι
έργο του λαϊκού ζωγράφου Νικολάου, όπως μάς πληροφορεί η κτητορική επιγραφή του
1588. Στην εξωτερική πλευρά του δυτικού τοίχου, επάνω από την είσοδο,
εικονίζεται ο τιμώμενος άγιος Νικόλαος. Σκηνές από το βίο του καταλαμβάνουν το
μεγαλύτερο μέρος του τοίχου. Στο εσωτερικό, οι τοιχογραφίες αναπτύσσονται σε
τρεις ζώνες. Το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο είναι το πιο παλιό, γνωστό μέχρι
στιγμής, χρονολογημένο τέμπλο και από τα πιο σημαντικά στον ελλαδικό χώρο.
Κατασκευάστηκε στα 1591 με έξοδα του άρχοντα Γ. Μουτάφη. Δυστυχώς, οι
δεσποτικές εικόνες και μέρος των εικόνων του Αποστολικού εκλάπησαν το 1980 από
άγνωστους αρχαιοκάπηλους και φυγαδευτήκαν στο εξωτερικό. Στο Ναό έγιναν, από το
1987 ως το 1996, εργασίες στήριξης, στερέωσης, αντικατάστασης της στέγης και
καθαρισμού των τοιχογραφιών.
Πανηγυρίζει,
με ξεχωριστή λαμπρότητα, στις 6 Δεκεμβρίου. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Άγιος
είχε τη δύναμη σε σαράντα μέρες —όσες χρειάστηκαν να κτιστεί η εκκλησία— να
λυτρώνει, από τα δεσμά τους, τους δύστυχους δαιμονισμένους, που οι συγγενείς με
πίστη εναπόθεταν έλεος στη χάρη του.
